Op vrijdag 30 augustus 2019 zal aan de Universiteit Antwerpen het jaarcongres van Werkgroep De Zeventiende Eeuw plaatsvinden, met als thema Deugd & Ondeugd. Morele scherpslijperij in de zeventiende-eeuwse Nederlanden.

Deugd en ondeugd waren alomtegenwoordig in de zeventiende eeuw. Morele lessen zaten verpakt in de literatuur van Jacob Cats, in Bredero’s toneel, in Arnout van Overbeke’s moppen, in de beelden van Artus Quellinus en in de schilderijen van Jan Steen. Normen over zedelijk gedrag werden ook vrolijk rondgebazuind in schuine liedjes en stuiverromans, in vertrouwelijke brieven, roddel en achterklap. Katholieke priesters uit het zuiden ontketenden een nieuw zedelijkheidsoffensief doormiddel van donderpreken, biecht en catechese, terwijl predikanten in het noorden hun schaapjes vanuit de kerkenraad op koers probeerden te houden. Daarbij werd het doel lang niet altijd bereikt. Deugd en ondeugd waren eveneens belangrijke thema’s in de ordonnanties van stad en staat, in de reglementen van ambachten, gilden en schutterijen, en in humanistisch geïnspireerde etiquetteboekjes. Doormiddel van exemplae uit de Klassieke Oudheid, religieuze of vaderlandse geschiedenis probeerden biografen en hagiografen hun lezers een spiegel met voorbeelden van deugdzaam gedrag voor te houden.

Met het jaarcongres wil de Werkgroep niet alleen een staat opmaken van deugd en ondeugd in de zeventiende-eeuwse Nederlanden, maar ook inzicht verkrijgen in de complexe werking tussen norm en praktijk. Moraal was zelden of nooit statisch, maar werd op een bijzonder persoonlijke wijze toegeëigend, geaccommodeerd of gecontesteerd. Daarnaast wil het congres nieuw licht werpen op de verschillende moral communities. Naargelang van iemands sociale positie, gender, leeftijd, herkomst, religie en andere eigenschappen konden waardenpatronen immers fel van elkaar verschillen. Op het congres wil Werkgroep De Zeventiende Eeuw dus zoveel mogelijk opvattingen over deugd en ondeugd in de Lage Landen aan bod laten komen en bediscussiëren.

Werkgroep De Zeventiende Eeuw nodigt iedereen die een bijdrage wil leveren aan het congres, graag uit om een kort abstract (maximaal 300 woorden) en CV (max. 100 woorden) in te dienen voor 1 maart 2019. Eveneens welkom zijn voorstellen voor een complete sessie. Op het congres bedraagt de maximale spreektijd 20 minuten. Abstracts inleveren bij gerrit.verhoeven@uantwerpen.be

De congrescommissie bestaat uit Hubert Meeus (UAntwerpen), Johan Koppenol (VUAmsterdam), Judith Noorman (UvAmsterdam), Herman Roodenburg (VUAmsterdam – Meertens Instituut), Anne-Laure Van Bruaene (UGent) en Gerrit Verhoeven (UAntwerpen).