Op zaterdag 25 augustus aanstaande vindt in het Dordrechts Museum het jaarcongres van Werkgroep De Zeventiende Eeuw plaats, met als titel 1618 – Paniek in de Republiek.

Op 19 november 1618 verscheen een heldere komeet aan de ochtendhemel die in heel Europa voor grote paniek zorgde en in vele traktaten en pamfletten bediscussieerd werd. Wat kon deze staartster te betekenen hebben? In de Republiek bracht de komeet de climax van een jaar vol spanningen. Op politiek terrein had stadhouder-prins Maurits in het voorjaar de leiding opgeëist. Dat hij geenszins van plan was die nog af te staan, bleek wel uit de afdanking van de waardgelders in Utrecht in de zomer, gevolgd door de arrestatie van Johan van Oldenbarnevelt. De landsadvocaat werd beschuldigd van hoogverraad en of hij een rechtvaardig proces zou krijgen viel maar helemaal af te wachten. Evenzeer twijfelde menigeen of die andere hardnekkige splijtzwam – de controverse tussen remonstranten en contraremonstranten – een oplossing zou kunnen vinden tijdens de langverwachte kerkvergadering, de synode die op 13 november in Dordrecht van start was gegaan. Intussen heerste in de kunstwereld een gevoel van radeloosheid, met name in de literaire kringen in en rond Amsterdam. Daar was eind augustus plotseling het grote literaire en dramatische talent G.A. Bredero gestorven. Hij liet zijn omgeving ontredderd achter. Maar de spanningen op het toneel van de Europese politiek waren vele malen groter. Met het uitbreken van de Boheemse Opstand begon in mei 1618 ook de Dertigjarige Oorlog. Voor vele tijdgenoten aan beide zijden van de religieuze barrière was dit het conflict waarvoor ze al zolang gevreesd hadden. Geen wonder dat de winterkomeet de toestand in de wereld in een onheilspellend daglicht stelde.

Dit congres van de Werkgroep Zeventiende Eeuw wil ruimte bieden aan reflectie over de ‘grote’ gebeurtenissen van 1618 in de Republiek, maar ook over de kleinere. Daarbij kan gedacht worden aan de omstandigheden die een rol speelden en de reacties op de ontwikkelingen, op kortere en langere termijn. Een voorname vraag is ook hoe 1618 zich in de Zuidelijke Nederlanden voltrok en hoe men daar reageerde op de situatie in het noorden. Daarnaast zal de interactie tussen de Republiek en Europa aan de orde komen.

Voorstellen voor lezingen (20 minuten, abstract maximaal 150 woorden) en posters (abstract maximaal 100 woorden) kunnen ingediend worden bij Fred van Lieburg (f.a.van.lieburg@vu.nl) voor 1 maart 2018.

De congrescommissie bestaat uit Lia van Gemert (UvA; e.m.p.vangemert@uva.nl), Fred van Lieburg (VU; f.a.van.lieburg@vu.nl),
Luc Duerloo (UAntwerpen; luc.duerloo@uantwerpen.be) en Marianne Eekhout (Dordrechts Museum; MFD.Eekhout@dordrecht.nl)