Mario Molegraaf belicht in deze rubriek recent verschenen bundels van Nederlandse en Vlaamse dichters. Deze keer schrijft hij over Ander woord voor moeder van Auke Leistra:

Vaak steekt het verleden venijnige vingers naar je uit, maar soms zijn het tedere tengels. Laatst was ik op een reünie van mijn middelbare school, eindexamenklas 1978. Niet de aangenaamste ervaring, maar toen ik me uit de voeten wilde maken, klonk daar in de gang: ‘Mario!’ En nog wel uit de mond van Dieuke. Ze had alles bewaard, de gedichtjes die ik voor haar had geschreven, goede herinneringen. Meestal is het wijs het deksel op de put van het verleden te laten. Wat woelen daar voor dreigende schimmen? De belangrijkste personages zijn doorgaans onze ouders. Wie waren ze eigenlijk? Ook na hun dood blijven we met hen worstelen.

Neem Auke Leistra, jaargang 1958, pas nu als dichter debuterend met Ander woord voor moeder, misschien niet de overtuigendste poëzie, maar zeker een indringend document. Hij is vertaler en in 1992 stond in het literaire tijdschrift Maatstaf een verhaal van hem over een voorheen favoriete oom en een vervelende vader. ‘Woont en werkt in Groningen,’ zei men over de auteur. Als veertiger ontdekte hij ‘een doodgezwegen verleden’: de eerste anderhalf jaar van zijn leven werd hij niet verzorgd door zijn moeder, maar in een ‘huis ver van huis’ door iemand die wordt aangeduid als ‘zij-die-mij-heeft-leren-lopen’.

Hij weegt het in wrange woorden, vanaf wespennest tot en met weggeslagen fundament. Deze poëzie is een poging dat fundament alsnog te leggen. In dat kader gaat hij terug. Terug naar de kleuterschool, terug naar de handtastelijke ‘juf van heilgymnastiek’, terug naar het lyceum, terug naar ‘voor het eerst verkering’, een onderwerp dat hij een heus sonnet waard acht. Zoals er ook een sonnet is over de ene keer dat hij serieus met zijn moeder kon spreken, kort voor zij stierf.

De bundel eindigt mild, toch blijft Leistra’s moeder een moeder die verzaakte. Híj zegt het niet, maar de lezer vult de titel van deze bundel automatisch aan. Daar zijn ze weer, de venijnige vingers van het verleden. Wat is een ander woord voor deze moeder? Juist, het rijmt.

Mario Molegraaf

Ander woord voor moeder, Uitgeverij Elikser, paperback, 64 pag., € 17,50 
ISBN: 9789463656740