Mario Molegraaf belicht in deze rubriek recent verschenen bundels van Nederlandse en Vlaamse dichters. Deze keer schrijft hij over Alsnog van J. Heymans:

Ik had geen idee: wie is J. Heymans? In en op Alsnog, verschenen bij een mij ook al onbekende uitgeverij, ontbreekt elke informatie. Alsof we niet mogen weten. Zo is ook de toon van de reeks ‘Een soort Siberië’. Hoogst persoonlijke poëzie, zoveel is duidelijk. Maar terwijl de dichter diep in zijn ziel kijkt, doet hij er alles aan om ons niet mee te laten kijken. Weerbarstige ontwijkingen, desondanks betrappen we hem af en toe, bijvoorbeeld na een op-het-verkeerde-been enjambement. Hij schrijft: ‘Na het zoveelste boeket ging het goed.’ Om te vervolgen: ‘mis met mij’. Er is nog wat onheilspellende boeketbeeldspraak: ‘Bijgekomen van de eerste klap vond ik mezelf terug/ troebel in een plas vol bloemenwater, in vele stukken/ uiteen, scherven’.

De naam van de kwaal noemt Heymans niet. Maar raden is niet moeilijk na de regels: ‘Als een zombie overleefde je wederom een brand/ die hevig in je woedde, het onderhuidse vuur nog/ niet gedoofd.’ De brand van burn-out, gevolgd vanaf uitbarsting tot en met genezing. De ex-patiënt kijkt nog een keer ongelovig achterom: ‘geen mens te zien, ook niet wie je zojuist nog was’. Zo eindigt een tijd van intens beschreven boze dromen, een periode van een brein ‘continue in overdrive’.

Inmiddels blijft ongewis wie de dichter Heymans is. In ‘Een soort Siberië’ en de andere afdelingen van Alsnog is een dichter aan het woord die precies weet wat hij doet, maar zijn biografische en zelfs bibliografische verleden heeft hij verdonkeremaand. Bijna een kwarteeuw geleden, in 2001, publiceerde hij Vlagvertoon, op de achterflap aangekondigd als zijn ‘eerste dichtbundel’. Niets van waar, er blijkt een aantal bundels aan opus één te zijn voorafgegaan. Zoals Blind. Gedichten 1972-1974 met achterop een foto van de destijds erg jonge auteur en de mededeling: ‘John Heymans werd in 1954 te Den Haag geboren’. In Vlagvertoon staat een gedicht dat van begin tot eind is doorgehaald. Onder de strepen lezen we onder meer: ‘Dit gedicht is waarschijnlijk het enige/ ter wereld dat ongelezen wenst te blijven’. Iets dergelijks geldt voor alle gedichten van Heymans, een dichter die vooral niet dichterbij wil komen.

Mario Molegraaf

Alsnog, Uitgeverij IJzer, paperback, 94 pag.,  € 20, – 
ISBN: 9789086842940