Mario Molegraaf belicht in deze rubriek recent verschenen bundels van Nederlandse en Vlaamse dichters. Deze keer schrijft hij over Septemberzee van Willem Jan Otten:

Willem Jan Otten doet aan alle genres, poëzie, proza, drama, essay. En in zijn nieuwe dichtbundel Septemberzee lijkt hij al die genres in één keer te beoefenen. Er zijn hints naar toneel: het openingsgedicht is gericht tot een gestorven toneelregisseur. Je vindt flarden verhaal: ‘Eens werd het met de grootste moeite dag’. De essayist laat zich gelden in wat je denkdichten kunt noemen. ‘Aangestroomd is zij alweer voorbij,’ is zijn variant op ‘panta rei’, in een gedicht over de rivier de Merwede bij Schiedam.

Schiedam? Sliedrecht zul je bedoelen! Een van ons tweeën heeft bij de aardrijkskundeles niet goed opgelet. Eindelijk een moment van opschudding in Septemberzee. Erg bejaard is Willem Jan Otten (1951) nog niet, maar zijn werk is soms heel bedaagd. Poëzie die de lezer een tja in plaats van een ooh ontlokt. Denk aan saaie haiku’s: ‘Effen grijs de Plas’. Of aan brave in memoriams: ‘Nu is ook Jozef van den Berg/ in de grote kofferkist gegaan’ en ‘Reinbert de Leeuw is niet meer’.

De dichter herinnert zich. En als hij vooruitziet, ziet hij vooral de dood. Poëzie als autobiografie. Uit de gedichten blijkt dat hij gezondheidsproblemen heeft gehad. ‘Echo van het hart’ heet een korte reeks, gevolgd door een veel langere serie ‘Met zonder mij’. Poëzie op de operatietafel: ‘Vrijdag sluiten wij de ene kransslagader af’ en ‘Morgen wordt vanuit mijn lies de beloofde reis/ aanvaard.’

Dat klinkt een beetje Bijbels, en er is meer Bijbel in deze bundel. Gedichten als gedachten, maar vooral ook als gebeden. Daarbij vervalt de dichter nogal eens in rituele en dogmatische leuzen, maar er is warempel ook mystiek en mysterie. ‘Hoe zult u klinken, stem?’ vraagt hij zich af in ‘Braambos’, u weet wel, het braambos van Mozes. Met de gedichten ‘Beloken pasen’ en ‘Rei van kinderloze moeder’ bewijst hij dat religieuze poëzie nog altijd geloofwaardig kan zijn. Dichter, toneelschrijver, prozaïst, essayist, maar misschien is Otten vooral apostel: ‘Moeie voeten, / vuile wreven,/ zijn wassende handen, stevig en zacht,/ wat heeft hij toch gezegd?’ Het is géén toeval dat deze regels op bladzijde 33 staan.

Mario Molegraaf

Septemberzee, Van Oorschot, paperback, 80 pag., € 19,99
ISBN:  9789028242135