Mario Molegraaf belicht in deze rubriek recent verschenen bundels van Nederlandse en Vlaamse dichters. Deze keer schrijft hij over Mijn vader zegt entropie mijn moeder logica van Sasja Janssen:

Mijn vader zegt entropie mijn moeder logica, de nieuwe bundel van Sasja Janssen (1968), is als een quiz met heel moeilijke vragen. Zo’n quiz waarbij je trots bent als je af en toe een juist antwoord weet te geven. ‘De slaap een tohu wa bohu die je elke nacht opnieuw bemest,’ schrijft de dichteres. Ik kan dankzij een studie theologie met veel colleges Hebreeuws roepen: ik snap het, ik snap het. ‘Tohu wa bohu’ komt uit Genesis 1:2, ‘woest en ledig’.

Sasja Janssen grijpt vaker naar Genesis. ‘Terug naar beresjit’ heet een gedicht. ‘Beresjit’ is het eerste woord in het eerste Bijbelboek, ‘in den beginne’. Ze schrijft trouwens ook vaker over de slaap, of eigenlijk de woelingen van de slapeloosheid. In een van de gedichten volgen we haar een nacht lang, bijvoorbeeld wanneer de klok verspringt naar 05.43 uur. Pas tegen 07.34 slaapt ze ‘de slaap die de slaap verdient’, tot een bezorger aanbelt. Je was er als lezer bij: ‘ik ben jouw deal deze dolle uren.’

Dat klinkt uitnodigend, maar doorgaans word je juist geweerd. Sasja Janssen heeft een gedicht aan Sasja Janssen opgedragen. Je krijgt het gevoel dat héél de bundel uitsluitend voor haarzelf is bestemd. In het betreffende gedicht verwijst ze naar haar eerste bundel, met een uithaal naar de lezer: ‘kijk maar […] doe je toch niet’. Deze lezer keek wél in Papaver en las onder meer: ‘mijn souffleuse is ontvreemd.’ Daarop wordt nu gevarieerd: ‘mijn souffleuse gaat bij het grofvuil.’

Problematisch aan deze poëzie zijn de vele vaktermen en de vele vergelijkingen die vertroebelen in plaats van verhelderen. Jawel, als poëzielezer ga je naar de uiterste grenzen van je geest. Maar waarheen voeren de wegwijzers die de dichteres verstrekt? Al in het eerste gedicht verschijnt iets ‘als rozen op een glazen salontafel in een Duitse krimi.’ Zo maalt de metaforenmachine machteloos door. Haar orgasme, meldt ze, is ‘als dat schilderij van Giorgio de Chirico,/ The Red Tower’. Poëzie alleen voor haar, niet voor mij, ondanks dat ene puntje in de Sasja Janssen-quiz.

Mario Molegraaf

Mijn vader zegt entropie mijn moeder logica, Uitgeverij Querido, paperback, 72 pag., € 18,99
ISBN: 9789021487847