Op vrijdag 15 december zal in de Rubenszaal van het Paleis der Academiën te Brussel het Jaarcongres van onze Werkgroep De Achttiende Eeuw plaatsvinden. Het thema dit jaar is Patriotten in Noord en Zuid. Brabantse Omwenteling en Patriottentijd in vergelijkend perspectief.

De woelige laatste decennia van de achttiende eeuw werden overal in de Atlantische wereld gemarkeerd door revolutionaire bewegingen, ook in de Nederlanden. De Patriottentijd en de Brabantse Omwenteling luidden respectievelijk in het Noorden en het Zuiden het begin van het einde in voor het ancien régime. Ze legden maatschappelijke en politieke breuklijnen bloot en lieten de bevolking van de Nederlanden kennismaken met revolutionaire repertoires die in de daaropvolgende decennia bepalend zouden zijn. Politieke hervorming, partijstrijd, nationale mobilisatie, oude grondwetten, democratische ideeën, militaire confrontatie, oude en nieuwe elites en verzet tegen de vorst kwamen zowel in Noord als Zuid op het voorplan. Maar hoe vergelijkbaar waren beide revoluties eigenlijk? Zijn er parallellen en onderlinge beïnvloeding te vinden of speelden ze zich af in strikt gescheiden werelden?

Het Jaarcongres 2023 van de Werkgroep De Achttiende Eeuw zet de Patriottentijd en de Brabantse Omwenteling opnieuw in de schijnwerpers. Daarbij wordt uitdrukkelijk over de grenzen gekeken: we vertrekken niet van de strikt nationale kaders van de oudere geschiedschrijving, maar willen op zoek gaan naar de gelijkenissen en de verschillen tussen beide revolutionaire bewegingen. Het is van de jaren 1980 geleden dat de Patriottentijd en de Brabantse Omwenteling nog op grote schaal zijn herdacht en onderzocht. De historiografie over het revolutietijdvak is de laatste decennia sterk geëvolueerd, onder meer onder invloed van de transnationale geschiedschrijving. Wat leren die nieuwe inzichten ons over de Patriottentijd en de Brabantse Omwenteling?

Programma

09.00-09.45: Inloop
09.45-09.50u: Opening
09.50-10.00: Welkomstwoord door Z.E. Pieter Jan Kleiweg de Zwaan, Nederlands ambassadeur in België
10.00-11.00: Keynotelezing door Janet Polasky (University of New Hampshire), “A very different patriotism”: Observations on the Low Countries on an Atlantic Stage
11.00-12.45: Sessie 1 Burger & beleid
Dirk Alkemade, Pro Aris et Focis. Het revolutionaire karakter van patriotse burgerwapening
Mart Rutjes, De geest in de fles. Depolitisering in de Patriottentijd
Yannis Skalli-Housseini, Voor vorst, voor vrijheid en voor vee: van belastingsverzet tot revolutie in 18de-eeuws Vlaanderen
Erika Kuijpers, De receptie van bovenlokaal nieuws in kronieken uit de Patriottentijd en tijdens de Brabantse Omwenteling
12.45-13.30: Lunch
13.30-15.15: Sessie 2 Politieke cultuur
Edwina Hagen, Emoties en de politieke revolutiecultuur in Noord en Zuid
Kornee Van der Haven, “De Vrijheid wenkt!”: revolutionair schrijven en lezen als oefening in bevrijding en onderwerpin
Renée Vulto, Gevoelspolitiek in de liederen van het Nederlandse revolutietijdvak (1780–1815)
Joris Oddens, Een nieuwe revolutie. Handschriftherkenning, informatie-extractie en de Patriottentijd
15.15-15.45: Koffiepauze
15.45-17.00: Sessie 3 Patriotten en revolutionairen in beeld
Matthijs Lok, De antiverlichte revolutionair: François-Xavier de Feller
Jan Pauwels, Een Brabants revolutionair in het Noorden. Hendrik van der Noot van ballingschap tot gevangenschap
Philip Post, Revolutionaire ideeën uit de koloniën. Quint Ondaatje in de Republiek
17.00-18.00: Borrel

Aanmelden:

Aanmelden voor dit congres kan via deze link.