In deze rubriek neemt Jaap Goedegebuure ons mee op een sentimentele reis langs zijn boekenkasten. Als hem bij een bepaalde titel een herinnering of een anekdote te binnen schiet, deelt hij die met ons.

In the Heart of the Country

Sinds 1991 heeft mijn leven een richting gekozen die me steeds dieper Zuid-Afrika in voerde, en dat in menig opzicht tot mijn geluk. Niet dat die wye en droewe land een paradijs is. Dat is het met zijn eeuwenlange geschiedenis van geweld en onderdrukking nu juist niet.

Geen auteur die dit alles scherper in beeld brengt dan J.M. Coetzee. Van al zijn romans is In the Heart of the Country me het liefst. Magda, een ongetrouwde boerendochter, doet het woord. Ze is gedoemd om een oude vrijster te worden, even dor als het gras en de bosjes waar het vee zich mee in leven houdt. Als ze er getuige van is dat haar vader het aanlegt met zijn dienstmeid schiet ze hem van pure jaloezie overhoop en verbergt het lijk in het lege hol van een stekelvarken.

‘Hoe romanesk,’ denk je wanneer je op deze bizarre wending in de plot stuit. Maar je vergist je. Het is werkelijkheid. Onlangs ontdekte mijn Zuid-Afrikaanse geliefde dat een van haar verre voorvaderen, ene Franz Joost, in 1715 werd vermoord door twee van zijn slaven. Het lijk verborgen ze in het hol van een stekelvarken. De echtgenote van het slachtoffer, die met een van de twee moordenaars een verhouding had, zat in het complot en werd samen met hen terechtgesteld.

Ik acht het heel goed mogelijk dat Coetzee weet had van dit historische gegeven. Misschien heeft hij het wel gebruikt omdat het in al zijn rauwheid de verbeelding tart. Omdat het zo precies op zijn plek valt, in die weerbarstige en hartverscheurende Zuid-Afrikaanse werkelijkheid.

Jaap Goedegebuure