In deze rubriek neemt Jaap Goedegebuure ons mee op een sentimentele reis langs zijn boekenkasten. Als hem bij een bepaalde titel een herinnering of een anekdote te binnen schiet, deelt hij die met ons.

Maar weer eens de Bijbel

Behalve een onuitputtelijke literaire Fundgrube herbergen de boeken van het Oude Testament ook een ware schatkamer aan mensenkennis. Drie sterke voorbeelden:

1.
In Genesis 39 lezen we dat de vrouw van Potifar Jozef probeert te verleiden. Kuis en loyaal als hij is weet hij haar avances te weerstaan, om vervolgens te moeten meemaken dat ze hem voor die afwijzing flink laat betalen. Zodra Potifar thuiskomt, vertelt ze hem dat zijn majordomus haar wilde verkrachten. En dus belandt Jozef geheel onschuldig achter de tralies. Duidelijk een geval van MeToo, maar dan met de man als het slachtoffer. Ook dat komt wel eens voor, zelfs nu nog.

2.
De verhouding tussen Saul en David, opgetekend in het eerste boek Samuël, is van een hartverscheurende tragiek. Je hoeft niet eens over de fijne neus van André Gide te beschikken om te voelen dat Saul hopeloos verliefd is op deze stralende jongeling, die buiten zijn medeweten en met voorbijgaan aan zijn eigen zoon Jonathan als troonopvolger is aangewezen. Manisch-depressief als hij is, wordt Saul heen en weer geslingerd door hartstocht, extase, woede, verbittering, eindeloos verdriet en een niet te dempen zielenpijn. Dan, als David hem met snarenspel probeert op te beuren, pakt Saul een speer en gooit die naar zijn aanbedene. Oscar Wilde zei het al: Each man kills the thing he loves.

Op zijn beurt wordt ook David oud en bitter. Hij raakte verkikkerd op buurvrouw Bathseba, ruimde  haar man met list en bedrog uit de weg om vrij spel met haar te hebben, en zag zijn lievelingszoon Absalom tegen hem in opstand komen en smadelijk ten onder gaan. Stervensmoe ligt hij in bed en heeft het koud. Dan brengt men hem de jonge deerne Abisag, ‘dat mijn heer de koning warm worde.’ Zie voor deze aandoenlijke afloop 1 Koningen 1.

3.
Achab laat het oog vallen op de fraaie wijngaard van zijn buurman Naboth en wil daar best voor betalen, zoals 1 Koningen 21  verhaalt. Nadat Naboth heeft geweigerd op de deal in te gaan, raakt Achab zo mismoedig dat hij met het gezicht naar de muur in zijn bed blijft liggen en niet meer wil eten. Kan niet tegen zijn verlies en wordt daar flink depri van, zouden we nu zeggen. Dan verschijnt zijn echtgenote Izebel op het toneel, het rolmodel van Lady Macbeth, Evita Perón, Elena Ceauṣescu en Imelda Marcos. ‘Sta op, herpak jezelf, ik verzin wel wat om van die dwarsligger af te komen.’  Zo gezegd, zo gedaan. Het duurt niet lang of Naboth wordt als wetsovertreder geëxecuteerd, met verbeurdverklaring van zijn bezit.

Jaap Goedegebuure