In de wandelgangen van mijn leven hoor ik het gerucht, dat de DNBL allerlei oude boeken naar de Filipijnen stuurt, waar snelle vrouwenhanden de bladzijden overtikken. Ze lezen niet. Ze verdienen geld. Er zijn veel avonden geweest, waarop ik aan deze dameshanden dacht, vooral wanneer ik weer een roman van Melati van Java op de scanner legde.
Mijn eigen scanner, bedoel ik. Die staat op mijn werktafel, en deze bevindt zich in een kleine bovenwoning te Leiden. Veel boeken, weinig meubilair, één roodwitte kater, fors van postuur.
Over het digitaliseren van een roman doe ik weken, dat is dus: scannen, alles in een Word-bestand zetten, nakijken en verbeteren, dan in een HTML-website onderbrengen, weer een correctieronde en dan kan het online. Ja, hier duurt zoiets langer dan op de Filipijnen en en ik verdien er niks mee. Ik doe het al minstens tien jaar, dat digitaliseren van Indische damesromans zoals Melati van Java schreef. Vermoedelijk heb ik over zo`n vijftien jaar de grote bulk gehad. Voor het stichten van een gezin heb ik dus geen tijd. De letteren gaan voor. En Bertje natuurlijk. Dat is de kater. Daarbij, kinderen zijn te duur voor wat je eraan hebt.
De grens tussen toewijding en obsessie ligt achter me. Ik volg wat de DNBL doet, maar mijn lievelingsauteurs zitten er elke maand nauwelijks bij. Af en toe een titel. Nooit het beste werk. Altijd te weinig van Melati van Java. Dus dan ga ik als steile protestantse vrouw zelf aan de slag, wegens het dwingende geweten dat zegt: als ik vind dat dit geweldige romans zijn, die iedereen moet kunnen lezen, dan heb ik de morele plicht om alles online te zetten.
Melati van Java (1853-1927) is vermoedelijk de eerste Indische romancière van de Nederlandse letterkunde geweest. Ze was vrijwel zeker de eerste Indische bestseller-auteur. Herdruk op herdruk, vaak vertalingen. Een beroemde naam. Ze behoorde tot de eerste vrouwen die lid werden van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde. Haar karakter: lief tegen kinderen en haar vriendin, argwanend ten op zichte van uitgevers, meedogenloos zakelijk als het moest en ronduit chagrijnig wanneer ze daar zin in had en dat was vaak. Ze schreef brieven vol ergernissen.
Over haar verscheen deze maand mijn biografie, Dochter van Indië, de handelseditie van mijn proefschrift. Ik vind het heerlijk om doctor te zijn. Het rechtvaardigt alle avonden waarop de scanner zoemt en Bertje op de bank ligt te snurken. Er is nog zoveel te doen, en niet alleen op de Filipijnen.